CZYNNIK DECYDUJĄCY

Czynnikiem decydującym była ograniczona ilość gruntów. „Praca natury jest wynagradzana nie dla­tego, że natura wytwarza wiele, lecz dlatego, że wytwarza mało. W Związku z tym, gdy natura staje się skąpa w swoich darach, osiąga wyższą cenę za swoją pracę. Tam gdzie jest szczodra, pra­cuje zawsze za darmo.”. Toteż nic dziwnego, że ci, którzy byli w posiadaniu tych rzadkich zasobów, dysponowali pełną władzą w dominującej gospo­darce rolniczej oraz mieli prestiż i moc w całej społeczności.Ricardo pisał swe słowa w okresie, kiedy w isto­cie ziemię pozbawiano właśnie naczelnego miejsca. Stało się to częściowo wskutek tego, że ograniczo­na ilość gruntu, której przypisywał takie znaczenie, stała się przyczyną poszukiwań nowych obszarów. A w obu Amerykach, w Afryce Południowej w Australii znaleziono wielkie, nie uprawiane dające się w wielkim stopniu wykorzystać obsza­ry ziemi.